Жол саласындағы құрылыс нормалары, стандарттары мен нормативтік-техникалық құжаттамалар санын азайту бойынша жүргізіліп жатқан реформа шеңберінде олардың саны 1 200-ден 50-70-ке дейін кемитін болады. Осы тарапта жүргізілген ревизия салалық ережелерге сәйкес жұмыс уақытын азайтуға және жол құрылысы мен жобалау жұмыстарының сапасын арттыруға бағытталған.

 

Жобалау, құрылыс және автомобиль жолдарын пайдалануға берудің сапасын арттыруда жол саласындағы құрылыс нормалары, стандарттары мен нормативтік-техникалық құжаттар базалық рөл ойнайды. Бүгінде елімізде 1 200-ден астам салалық құжат қолданыста. Оның ішінде, 114 құрылыс нормативтері (ҚР ҚН, ҚР ЕЖ), 303 ұлттық стандарт, 527 мемлекетаралық стандарт (МС), 17 ведомстволық норма, 200 ведомстволық нормативтік-техникалық құжат және 56 баға белгілеу мен сметалық жинақтар бар.

 

Профилдік құжаттардың шамадан тыс көп болуы мен ретсіздігі оларды басымдықтар бойынша анықтау кезінде біршама қолайсыздық тудырады. Сонымен бірге құжаттарда жиі кездесетін сәйкессіздіктер, қарама-қайшы талаптар, қайталама және ескірген нормативтер жағдайды одан әрмен күрделендіріп, жобалау мен құрылыста көптеген қателіктерге жол береді.

 

Бұл орайда қалыптасқан бей-берекетсіздік қазіргі қолданыстағы мемлекеттік сатып алулар кезіндегі жағдайды тудырып отыр. Былайша айтқанда, қазір ұлттық стандарттарды, оның ішінде жол саласындағы стандарттарды әзірлеуге кез келген физикалық немесе заңды тұлғаның қатысуына мүмкіндік береді. Бұл өз кезегінде нормативтік құжаттың сапасының төмендеуіне, оның шынайылығы мен жол мекемелері үшін қажеттілігіне әсер етеді.

 

Жалпы кез келген құрылыс сапалы жобалаудан басталатыны белгілі. Еліміздегі автокөлік жолдары жүйелерін дамыту бойынша ұлттық деңгейдегі міндеттемелерді оңтайлы шешу үшін ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі автокөлік жолы саласын нормативтік бақылауға жүйелі ревизия жасау қажеттігіне маңыз беруде.

 

Мемлекет басшысының биылғы Қазақстан халқына арнаған Жолдауында айтылған тапсырмаларды орындау үшін ҚР ИИДМ министрі Қайырбек Өскенбаев Қазақстан жол ғылыми-зерттеу институтына нормативтік базаны қалыптастыру барысында өзгеше тәсіл қолдануды тапсырды. Ұлттық стандартты әзірлеу алдында жан-жақты ғылыми зерттеу жүргізілуі тиіс. Сонымен қатар зертханалық жұмыстардың нәтижесі, тәжірибелік аумақтар мен пилоттық жобаларға ұзақ уақыт бойғы мониторингінің қорытындысы да назарға алынуы қажет.

 

Осы тарапта жүргізілген реформаның нәтижесінде жетілдірілген жаңа құрылымдық нормативтік құжат құрылуы тиіс. Ондағы құжаттар саны 50-70-тен аспайтын болады. Жаңа пакетте стандарттар мен нормативтік-техникалық құжаттардың басымдығына айқын шектеулердің енгізілуіне басымдық беріледі. Сондай-ақ жаңа технологиялардың пайда болуына байланысты құжаттардың оперативтік маңыздылығына да назар аударылмақ.

 

 

 

 

В ходе реформы количество разрозненных строительных норм, стандартов и нормативно-технических документов в дорожной отрасли должно сократиться с 1200 до 50-70. Ревизия направлена на упрощение и сокращение времени работы с отраслевыми правилами, а также улучшение качества проектирования и строительства дорог.

 

Как известно, базовую роль в повышении качества проектирования, строительства и эксплуатации автодорог играют строительные нормы, стандарты и нормативно-технические документы в дорожной отрасли. На сегодняшний день их в Казахстане насчитывается более 1200. В том числе 114 строительных нормативов (СН РК, СП РК), 303 национальных стандарта, 527 межгосударственных стандартов (ГОСТ), 17 ведомственных строительных норм, 200 ведомственных нормативно-технических документов и 56 сборников по ценообразованию и сметам.

 

Чрезмерное количество и неупорядоченность профильных документов затрудняют определение их приоритетности. При этом часто встречающиеся разночтения, противоречивые требования, дублирующие и устаревшие нормативы усугубляют ситуацию и приводят к ошибкам проектирования и строительства.

 

Существующий хаос является следствием действующей практики проведения тендеров, которая позволяет любому физическому и юридическому лицу участвовать в разработке национальных стандартов, в том числе стандартов дорожной отрасли. Из-за этого нормативные документы теряют качество, достоверность и востребованность дорожными организациями.

 

Поскольку любое строительство должно начинаться с качественного проектирования, для решения национальных задач по развитию автодорожной сети МИИР РК считает необходимым, прежде всего, провести системную ревизию в нормативном регулировании автодорожной отрасли.

 

Учитывая поручение Главы государства, озвученное в Послании 1 сентября 2022 года, министр индустрии и инфраструктурного развития РК Каирбек Ускенбаев поручил Казахстанскому дорожному научно-исследовательскому институту поменять подходы к формированию нормативной базы. Разработке национальных стандартов должны предшествовать научные исследования, заключения лабораторных исследований, результаты долговременного мониторинга опытных участков и пилотных проектов.

 

В результате реформы должна быть создана совершенно новая структура нормативных документов, состоящая из не более, чем 50-70 единиц. В новом пакете следует предусмотреть четкое разграничение приоритетности стандартов и нормативно-технических документов, а также механизм оперативной актуализации с учетом появления новых технологий.