 |
 |
Мемлекеттік қала құрылысы кадастры: ел аумағын дамыту және процестерді цифрландыру
23 қараша 2025
Бүгін ҚР Президенті жанындағы орталық коммуникациялар қызметінің баспасөз конференциясында ҚР Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі, Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінің төрағасы Бақытжан Жүнісбеков қала құрылысы жобаларының сапасын жақсарту бойынша жүргізіліп келе жатқан жұмыстар жөнінде баяндады.
Оның айтуынша, еліміздің аумақтарын тиімді пайдалану және тұрақты дамыту мақсатында министрлік елді мекендерді бас жоспарлармен және детальды жоспарлау жобаларымен қамтамасыз ету жұмыстарын жүйелі жүргізіп келеді. Бұл бағыттағы басты міндет жоспарлау құжаттарының сапасын арттыру және жобалау процесіне цифрлық құралдарды кеңінен енгізу.
Төрағаның айтуынша, қазіргі қала құрылы-сы жүйесі нақты иерархияға негізделген: ел аумағын дамытудың бас схемасы, өңірлердің аумақтық жоспарлау схемалары, сондай-ақ қалалар мен ауылдарға арналған бас жоспарлар мен ДЖЖ құжаттары өзара байланыста әзірленеді. Бас схема халықтың орналасуын, инфрақұрылым мен өндірістің дамуын айқындайтын стратегиялық құжат болып табылады. Оның негізінде үш ірі аймақтарда және төрт агломерацияның даму схемалары жасалды. Қазіргі таңда Орталық және Батыс ірі аймақтардың кең көлемді схемалары бекітілген, ал Оңтүстік ірі аймақ схемасы келісу сатысында тұр.
Сонымен қатар, Астана, Алматы, Шымкент және Актөбе агломерацияларының даму схемалары қазіргі жағдай мен халықаралық тәжірибені ескере отырып әзірленген. Ауқымды агломерацияларда қала орталығына түсетін шамадан тыс миграциялық қысымды азайту мақсатында контрмагнит қалалар мен серіктес елді мекендерді дамыту ұсынылған. Ал Актөбе агломерациясында негізгі басымдық – экономиканы әртараптандыру және көліктік каркасты күшейту.
Бақытжан Жүнісбеков мемлекеттік қала құрылысы кадастры – барлық қалалық жоспарлау құжаттарын, инженерлік желілер мен инфрақұрылым туралы деректерді қамтитын басты цифрлық платформа екенін атап өтті. Ол Бірыңғай құрылыс порталының негізгі элементі ретінде жоспарлау мен құрылыс процестерін толық цифрландыруға мүмкіндік береді. Қазіргі таңда жүйеде 730-дан астам қала құрылысы жобасы және ірі елді мекендердің инженерлік желілерінің 93%-ы цифрлық форматта жинақталған.
Соңғы екі жылда 75 елді мекенге жаңа бас жоспарлар әзірленді. Бүгінде елдегі 90 қаланың барлығы бас жоспарлармен қамтылған, олардың 12-сі жаңартылу үстінде. 5 мыңнан астам халқы бар 286 ауылға бас жоспар жасалған, тағы сегіз ауылдың жоспарлары түзетуді қажет етеді. 5 мыңнан аз халқы бар 4320 елді мекенде градқұжаттама бар, алайда 847-сінде оны жаңарту қажет. 1547 елді мекенде бас жоспар жоқ. Халқы 50 адамнан аспайтын 489 ауылға экономикалық тиімсіздігіне байланысты бас жоспар әзірлемеу жөнінде шешім қабылданған.
2024 жылы қала құрылысы жобаларына арналған жаңа тетік – қала құрылысы экспертизасы енгізілді. Бұл механизм жобаларды әзірлеу кезінде нормалардың бұзылуын және ДЖЖ бекітілген бас жоспарларға сәйкес келмеуін алдын ала болдырмауға мүмкіндік береді. Бекітілген жобалар мен топографиялық материалдар градкадастрға жүктеліп, олардың орындалу барысы ашық бақыланады.
Сараптама барысында 667 ДЖЖ цифрлық платформа арқылы тексеріліп, олардың 133-і талаптарға сәйкес деп танылды, ал 534 құжат белгіленген нормаларға сай келмейтіні анықталды. Қосымша 376 жоба жазбаша өтінім арқылы қаралып, 51-і сәйкес деп танылды, 48-інде цифрлық базаның болмауы немесе елді мекен шегінен тыс орналасу тәрізді кемшіліктер анықталды.
Спикердің айтуынша, саладағы цифрландыру жұмыстары жалғасады: барлық жобаларды толық цифрлық форматқа көшіру, мемлекеттік қызметтерді автоматтандыру және жоспарлауға қайшы құрылысқа жол бермейтін шектеулер енгізу көзделуде.
«Бұл шаралар қалалардың және ауылдардың дамуын заңды, ашық әрі жүйелі етуге, ал ең бастысы – азаматтардың жайлы өмір сүруіне жағдай жасауға бағытталған», – деді Бақытжан Жүнісбеков.
ҚР Өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің баспасөз қызметі
Государственный градостроительный кадастр: территориальное развитие и цифровизация процессов
23 ноября 2025
Сегодня на пресс-конференции в Службе центральных коммуникаций при Президенте Республики Казахстан председатель Комитета по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства, МПС РК Бакытжан Жунисбеков рассказал о работе, проводимой по повышению качества градостроительных проектов.
По его словам, в целях эффективного использования территорий страны и их устойчивого развития Министерство системно обеспечивает населённые пункты генеральными планами и проектами детальной планировки (ПДП). Главная задача в этом направлении повышение качества планировочной документации и широкое внедрение цифровых инструментов в процесс проектирования.
Председатель отметил, что действующая система градостроительства основана на чёткой иерархии: Генеральная схема территориального развития страны, схемы территориального планирования регионов, а также генеральные планы и ПДП городов и сельских населённых пунктов разрабатываются во взаимосвязи. Генеральная схема является стратегическим документом, определяющим размещение населения, развитие инфраструктуры и производства. На её основе подготовлены схемы развития трёх макрорегионов и четырёх агломераций. На сегодняшний день утверждены межрегиональные схемы Центрального и Западного макрорегионов, схема Южного макрорегиона находится на стадии согласования.
Кроме того, схемы развития Астанинской, Алматинской, Шымкентской и Актюбинской агломераций разработаны с учётом текущей ситуации и международного опыта. В крупных агломерациях с целью снижения чрезмерной миграционной нагрузки на городские центры предложено развитие контрмагнитных городов и партнёрских населённых пунктов. В Актюбинской агломерации основной приоритет — диверсификация экономики и усиление транспортного каркаса.
Бакытжан Жунисбеков также отметил, что Государственный градостроительный кадастр представляет собой ключевую цифровую платформу, содержащую все документы градостроительного планирования, данные об инженерных сетях и инфраструктуре. Он является основным элементом Единого строительного портала и обеспечивает полную цифровизацию процессов планирования и строительства. На сегодняшний день в системе накоплено более 730 градостроительных проектов, а 93% инженерных сетей крупных населённых пунктов оцифрованы.
За последние два года для 75 населённых пунктов разработаны новые генеральные планы. Все 90 городов страны обеспечены генпланами, из них 12 находятся на стадии обновления. Для 286 сёл с населением более 5 тысяч человек разработаны генпланы, ещё восемь нуждаются в корректировке. В 4 320 населённых пунктах с численностью менее 5 тысяч человек имеется градостроительная документация, однако в 847 из них требуется её обновление. В 1 547 населённых пунктах генпланы отсутствуют. Для 489 мелких аулов с населением менее 50 человек принято решение не разрабатывать генпланы ввиду их экономической нецелесообразности.
В 2024 году в сфере градостроительных проектов внедрён новый механизм — градостроительная экспертиза. Этот инструмент позволяет на этапе разработки предотвращать нарушения норм и несоответствие ПДП утверждённым генеральным планам. Утверждённые проекты и топографические материалы загружаются в градостроительный кадастр, что обеспечивает открытый контроль их исполнения.
В рамках экспертизы через цифровую платформу проверены 667 ПДП, из которых 133 признаны соответствующими требованиям, а 534 — не соответствующими установленным нормам. Дополнительно по письменным обращениям рассмотрено 376 проектов: 51 признан соответствующим, по 48 выявлены недостатки, такие как отсутствие цифровой базы или расположение за пределами населённого пункта.
По словам спикера, работа по цифровизации отрасли будет продолжена: предусматривается перевод всех проектов в полный цифровой формат, автоматизация государственных услуг и введение ограничений, исключающих строительство, противоречащее планировочной документации.
«Эти меры направлены на то, чтобы развитие городов и сёл было законным, прозрачным и системным, а самое главное — чтобы обеспечивались комфортные условия жизни граждан», – подчеркнул Бахытжан Жүнісбеков.
Пресс-служба Министерства промышленности и строительства РК